Als ouder heb je vast wel eens met het fenomeen ‘liegen’ te maken gehad. Je peuter komt met chocolade om zijn mond zeggen dat hij de koekjes niet heeft aangeraakt, of je achtjarige beweert dat de hond zijn huiswerk heeft opgegeten. Hoe ga je hier nu mee om? Geen zorgen, in deze blog nemen we je mee door de verschillende leeftijdscategorieën en geven we je tips om op een speelse manier om te gaan met de waarheid (of het gebrek daaraan).
Leeftijden 3-5 jaar: Fantasie en feit
In deze leeftijdsgroep zijn kinderen volop bezig met het verkennen van hun verbeelding. Hun wereld is een mix van werkelijkheid en fantasie, en soms is het moeilijk om het verschil te zien. Wanneer je driejarige met een denkbeeldige vriend speelt, is dat geen liegen, maar fantaseren.
Voorbeeld: Je vierjarige komt naar je toe en zegt: “Mama, ik ben vandaag door een draak naar school gebracht!”
Tip: Vraag nieuwsgierig: “Wauw, hoe zag de draak eruit?” Hierdoor stimuleer je hun creativiteit zonder te focussen op de waarheid. Maar als je vermoedt dat ze echt iets verbergen, zoals een gebroken vaas, vraag dan rustig en zonder beschuldiging: “Wat is er gebeurd? Laten we het samen oplossen.”
Leeftijden 6-8 jaar: De kunst van het jokken
Kinderen tussen zes en acht jaar beginnen bewust te jokken. Ze weten dat ze iets verbergen, vaak om straf te vermijden of om iets te krijgen wat ze willen. Dit is een normale fase in hun morele ontwikkeling.
Voorbeeld: Je zevenjarige zegt dat hij zijn tanden heeft gepoetst terwijl de tandenborstel kurkdroog is.
Tip: In plaats van boos te worden, kun je zeggen: “Laten we samen even je tanden poetsen.” Dit laat zien dat je de waarheid kent, maar biedt ook een oplossing zonder confrontatie. Maak er een spelletje van: “Zullen we samen onze tanden poetsen?”
Leeftijden 9-10 jaar: Bewust liegen
Vanaf negen jaar beginnen kinderen bewuster te liegen. Ze begrijpen nu goed wat liegen is en kunnen meer complexere leugens bedenken. Het is belangrijk om open gesprekken te voeren over eerlijkheid en vertrouwen.
Voorbeeld: Je tienjarige beweert dat hij al zijn huiswerk af heeft, maar je ontdekt later dat hij eigenlijk video’s heeft zitten kijken.
Tip: Vraag open: “Waarom zei je dat je huiswerk af was?” Probeer te begrijpen waarom ze liegen. Misschien zijn ze overbelast of weten ze niet hoe ze moeten beginnen. Werk samen een planning uit en laat zien dat je bereid bent te helpen.
Het verschil tussen fantasie, jokken en liegen
Fantasie: Je kind leeft in een wereld vol draken, prinsessen en superhelden. Dit is gezond en hoort bij hun ontwikkeling.
Jokken: Kleine leugentjes om bestwil, vaak om straf te vermijden of iets te krijgen wat ze willen. Dit is normaal gedrag in hun ontwikkeling van moraliteit.
Liegen: Bewust en met voorbedachten rade de waarheid verdraaien, vaak met complexere motieven zoals zelfbescherming of manipulatie.
Algemene tips voor alle leeftijden
- Blijf kalm: Raak niet in paniek of boos. Dit kan het liegen alleen maar erger maken.
- Wees een rolmodel: Laat zelf eerlijk gedrag zien. Kinderen leren het meest door imitatie.
- Beloon eerlijkheid: Geef complimenten als je kind de waarheid vertelt, vooral als het moeilijk is om de waarheid te vertellen.
- Creëer een veilige omgeving: Zorg dat je kind zich veilig voelt om de waarheid te vertellen zonder angst voor zware straffen.
Liegen is een normaal onderdeel van de ontwikkeling van je kind. Door begrip te tonen en op een positieve manier met hun gedrag om te gaan, help je hen om eerlijkheid te waarderen. Onthoud: het opvoeden van een eerlijk kind begint met het opbouwen van een vertrouwensband en het geven van het goede voorbeeld.
Dus de volgende keer dat je kind met een sappig verhaal komt over hoe ze door een draak naar school werd gebracht, glimlach dan en vraag hoe groot de draak was en of jij de volgende keer ook mee mag. En als ze jokken over het poetsen van hun tanden, maak er dan een gezellig spelletje van. Samen kom je er wel!
Veel liefs,
Marie-José
